De 5 Gouden tips voor onderhandelen als ondernemingsraad (OR)

Als ondernemingsraad ben je meer met onderhandelen bezig dan je denkt. Bij onderwerpen als flexibilisering, fusies en organisatieverandering. Maar ook bij kleinere onderwerpen. Als je ‘onbewust onderhandelt’ ben je vaak bezig met ‘pingelen’; de bestuurder krijgt wat en de ondernemingsraad krijgt wat. Je kunt beide meer bereiken met win-win onderhandelen. Lees onze 5 Gouden tips.

1) Scheid het persoonlijke van de inhoud
De OR-leden hebben een persoonlijke relatie met de bestuurder. Het voordeel is dat je je er als OR toe kunt zetten om je constructief op te stellen om de relatie goed te houden. Het nadeel is dat onder druk ook negatieve vooroordelen over de bestuurder kunnen worden versterkt (‘Hij houdt informatie achter’, ‘Hij past de salamitactiek toe’, etc.). Zo kan het gebeuren dat de relatie met de bestuurder tegelijk met de inhoud op het spel komt te staan. Daardoor kan veel schade ontstaan. Probeer daarom het persoonlijke te scheiden van de inhoud. Wees ‘hard’ op de inhoud en ‘zacht’ voor de persoon. Geeft als dat nodig is wel feedback over hoe de bestuurder zich opstelt.

2) Vraag naar belangen achter standpunten
Als OR ben je geneigd om te reageren op een standpunt dat de bestuurder inneemt. Achter een standpunt of een voorstel zitten vaak verschillende belangen. Door te vragen naar de belangen van de bestuurder wordt ‘de koek groter’. Vaak zijn er voor het dienen van hetzelfde belang verschillende oplossingen mogelijk. Dit klinkt abstract. Daarom even een voorbeeld. Stel: de bestuurder wil gedwongen ontslagen voorkomen (belang) en hij zégt dat hij gaat bezuinigen op de werkkostenregeling (standpunt). Als de ondernemingsraad heeft doorgevraagd naar het belang van de bestuurder, wordt duidelijk dat ook kan worden besproken hoe er op andere manieren kan worden bezuinigd om gedwongen ontslagen te voorkomen.

3) Zoek naar (nieuwe) oplossingen in het wederzijdse belang
Als de OR oplossing A wil en de bestuurder oplossing B dreigt een welles-nietes discussie. Dit kan alleen doorbroken worden door naar andere oplossingen te zoeken of naar voorwaarden waaronder je het wél eens kunt worden. De meeste mensen vinden het lastig om naar andere oplossingen te zoeken omdat ze gericht zijn op hun eigen oplossing. Door met de bestuurder af te spreken om het denken even te scheiden van het beslissen, kan je samen gaan nadenken over nieuwe oplossingen. Probeer daarbij als ondernemingsraad oplossingen te verzinnen die de achterban niet veel kosten, maar de bestuurder wel veel opleveren. Hopelijk doet de bestuurder andersom hetzelfde. Zet de opties op een rij en probeer er alsnog uit te komen.

4) Baseer je beiden op objectieve criteria
Het kan heel verhelderend zijn om van tevoren objectieve uitgangspunten af te spreken (volgen CAO, benchmark, inflatie). Zo kun je altijd toetsen of een bepaalde uitkomst redelijk is. Over een objectief criterium kan je niet in discussie raken. Bijvoorbeeld: ‘De maatregel mag niet afwijken van wat er in de branche gebruikelijk is’, ‘Een specifieke groep medewerkers mag er niet meer op achteruitgaan dan andere medewerkers’.

5) Bedenk je beste alternatief als je er niet uitkomt (plan B)
Het kan voorkomen dat je voelt aankomen dat de bestuurder het niet met de ondernemingsraad eens gaat worden. De slechtste uitkomst is dat de bestuurder de reactie van de ondernemingsraad naast zich neerlegt (bijvoorbeeld bij een adviesprocedure). De OR heeft dan niets bereikt. Daarom is het belangrijk om van tevoren te bepalen wat een alternatieve uitkomst is waar de OR mee kan leven. Tel tijdig je knopen en doe een alternatief voorstel waarmee je de bestuurder alsnog tegemoet komt. Misschien minder gunstig, maar beter dan een slechter plan van de bestuurder.

Wil je weten hoe Schateiland je kan helpen bij het onderhandelen met de bestuurder, bel ons dan op 06 30 95 86 61 of mail ons op info@schateiland.com.