De 5 Gouden tips voor vernieuwing van medezeggenschap (ondernemingsraad)

Organisaties zijn de afgelopen jaren flink veranderd. Ze zijn flexibeler, complexer en internationaler. De ondernemingsraad is sinds de seventies niet meer veranderd. Veel organisaties willen medezeggenschap vernieuwen en experimenteren met nieuwe vormen als kern-ondernemingsraden, strategische groepen of directe participatie. Hoe kan je als moderne ondernemingsraad ‘nieuwe stijl’ meegaan in deze ontwikkeling? Wacht niet af tot de bestuurder of de achterban over vernieuwing begint.

1) Organiseer eerst jezelf
Ondernemingsraden zijn te weinig bezig met hoe ze zelf georganiseerd zijn. Het is een gewoonte dat de OR eens in de zoveel tijd bij elkaar komt en dan úrenlang gaat vergaderen. Soms wel met 10 tot 20 mensen tegelijk. Wie maakt zich echt zorgen over de snelheid en de kwaliteit van besluitvorming? De bestuurder. Wie maakt zicht echt zorgen over zichtbaarheid en betrokkenheid van de achterban? De achterban. De ondernemingsraad kan veel effectiever zijn door rollen, onderwerpen en taken beter te verdelen. Door minder lang en effectiever te vergaderen. Je hoeft ook niet steeds met de hele OR bij elkaar te komen. Een stevig DB of een kern-OR kan effectiever werken. Tuig ook niet een hele batterij standaard commissies of onderdeelcommissies op die standaard bij elkaar komen. Kies een paar strategische onderwerpen en laat goed gekwalificeerde OR-leden en/of medewerkers aan de slag gaan met een duidelijke doelstelling.

2) Wees transparant naar de achterban
Er wordt wel gezegd dat het de achterban allemaal weinig kan schelen waar de ondernemingsraad mee bezig is. Waarschijnlijk is de achterban door een gebrek aan communicatie niet aangehaakt of is inmiddels is afgehaakt. Van de nieuwsbrief op intranet worden ze ook niet warm. Het draagvlak voor de OR brokkelt daardoor af. Mensen willen niet meer investeren in OR-lidmaatschap, althans geen mensen onder de vijftig. Vertel beter wat de ondernemingsraad aan het doen is zodat medewerkers zich betrokken voelen. Vergader wat minder en ga meer naar de medewerkers toe. Vraag constant om feedback over wat de achterban vindt dat de OR beter kan doen. Lees ook onze 5 Gouden tips voor communicatie met de achterban.

3) Nodig mensen uit om mee te doen
De tijd dat de ondernemingsraad het alleenrecht had op medezeggenschap is aan het verdwijnen. In steeds meer organisaties worden de verantwoordelijkheden steeds lager neergelegd. Er verdwijnen lagen met managers, de medewerkers zijn directer verantwoordelijk voor het resultaat en werken steeds meer in (feitelijk) zelfsturende teams. In deze trend past ook een nieuwe vorm van medezeggenschap die lager in de organisatie is georganiseerd. Laat medewerkers actief meedenken bij bepaalde onderwerpen. Er zijn organisaties waar ‘directe medezeggenschap’ succesvol is georganiseerd met denktanks of strategische groepen waarin uiteraard ook OR-leden meedoen. De OR besluit uiteindelijk zelf maar wel op het advies van de medewerkers. De rol van de OR is hier veel meer het faciliteren van de medezeggenschap.

4) Zoek en benut andere competenties
Vernieuwing  van medezeggenschap vraagt om andere competenties zoals: netwerken, innovatievermogen, organisatiesensitiviteit, resultaatgerichtheid en daadkracht. Ga eens na in hoeverre deze competenties nu in uw OR aanwezig zijn. Deze competenties zijn –voorzichtig gezegd- niet op het lijf geschreven van de meeste OR-leden. Dat betekent dat je als OR serieus moet gaan werken aan het ontwikkelen van deze competenties. Je kunt een heel eind komen met goede or-trainingen. Verder zal de OR in verkiezingstijd actief de boer op moeten gaan om geschikte (jongere) mensen te vinden. Door de OR aantrekkelijker te maken, kan langzaam een nieuw soort OR-lid opstaan.

5) Let wel op je basisrechten
Soms gaat het allemaal wel heel snel met het vernieuwen van de medezeggenschap. Tijdens een or-training stelde een bestuurder dat de ondernemingsraad zichzelf overbodig zou moeten gaan maken door directe, op de werkvloer georganiseerde medezeggenschap. Daarbij vergat hij even de WOR en de functie van een apart orgaan dat tegenwicht kan bieden tegen de bestuurder. Voor bestuurders speelt het kostenaspect ook mee. Toch een minder zuiver motief voor vernieuwing van medezeggenschap. Kijk dus uit voor het inleveren van OR-leden, voor het afzien van instemming of advies bij bepaalde onderwerpen of het afzien van faciliteiten zoals OR-tijd of scholing voor de ondernemingsraad. Als de nieuwe vormen van medezeggenschap toch niet blijken te werken of er komt een andere bestuurder, dan is het moeilijk deze rechten weer terug te krijgen.

Wil je weten hoe Schateiland jouw ondernemingsraad kan helpen bij nieuwe vormen van medezeggenschap? Bel ons op 06 30 95 86 61 of bekijk onze website. Wij bespreken graag de mogelijkheden. Bij dit onderwerp hebben wij de wijsheid ook niet in pacht, maar wij kunnen wel meedenken en helpen organiseren.