Ondernemingsraad (OR) - Verschil tussen OR en vakbond

Wat is het verschil tussen de ondernemingsraad en de vakbond?

Soms is niet helemaal duidelijk wat het verschil tussen de ondernemingsraad en de vakbond is.
In de ideale situatie versterken de ondernemingsraad en de vakbond elkaar. In de praktijk is dat wel eens anders en lijkt de ondernemingsraad belangrijker te worden dan de vakbond.

De ondernemingsraad houdt zich bezig met specifieke besluiten die de eigen onderneming aangaan. Zowel bij de meer bedrijfsmatige onderwerpen van het adviesrecht als bij de regelingen waarop de ondernemingsraad instemmingsrecht heeft. De vakbond houdt zich (namens de leden) bezig met het afsluiten van een Collectieve Arbeidsovereenkomst (CAO). In de CAO zijn onder andere afspraken gemaakt over onderwerpen waar de OR anders instemmingsrecht zou hebben.

Vakbond gaat voor de ondernemingsraad

De wetgever heeft het in artikel 27 lid 3 WOR zo geregeld dat de ondernemer aan de ondernemingsraad geen instemming hoeft te vragen voor zover de aangelegenheid inhoudelijk al is geregeld in een CAO of als er een regeling van arbeidsvoorwaarden is vastgesteld door een publiekrechtelijk orgaan (overheid). Wel kan de OR worden betrokken bij het maken van de vertaalslag naar de eigen organisatie en bedrijfsspecifieke aanvullingen doen. Leden van de vakbond kunnen lid worden van de ondernemingsraad en zo de bond ook in de OR vertegenwoordigen.

Ondernemingsraad gaat voor de vakbond

Tot zover de theorie. In de praktijk voelen veel medewerkers zich niet meer verbonden met de vakbond. Het is met een lage organisatiegraad ook moeilijk uit te leggen dat de vakvereniging, die slechts een minderheid van de medewerkers vertegenwoordigt, namens alle medewerkers zou mogen onderhandelen over arbeidsvoorwaarden. Daarom komt het steeds vaker voor dat de ondernemingsraad onderhandelt over de CAO en daarmee de vakvereniging buitenspel zet. Dit gebeurde onlangs nog bij Action en Jumbo. Volgens werkgeversorganisatie AWVN vallen inmiddels al anderhalf miljoen mensen niet meer onder een door een vakbond afgesloten CAO.