Ondernemingsraad (OR) - Ondernemingsovereenkomst of convenant

Wat is een ondernemingsovereenkomst of OR-convenant?

De Wet op de ondernemingsraden biedt een algemeen kader van regels voor ondernemingsraad en bestuurder. Dit kader is vrij breed geformuleerd omdat iedere ondernemingsraad in Nederland ermee uit de voeten moet kunnen. Vandaar ook dat je in de wet nogal wat vage termen tegenkomt als ‘belangrijke investering’, ‘redelijke termijn’, ‘wezenlijke invloed’, ‘tijdig’.

Om nadere afspraken te maken voor de medezeggenschap in de eigen organisatie kunnen bestuurder én ondernemingsraad een ondernemingsovereenkomst, OR-convenant of samenwerkingsovereenkomst opstellen. Zo zorg je er vooral voor dat er meer duidelijkheid ontstaat over wat je in de praktijk van elkaar kunt verwachten. Een ondernemingsovereenkomst of OR-convenant kan de bevoegdheden van de ondernemingsraad alleen uitbreiden en niet inperken.

Waarover worden meestal afspraken gemaakt in de ondernemingsovereenkomst of het OR-convenant?

1. Instemmingsrecht in plaats van adviesrecht
  Het is mogelijk om in specifieke gevallen of gebeurtenissen af te spreken dat de ondernemingsraad het ‘zwaardere’ instemmingsrecht krijgt in plaats van alleen het adviesrecht. Dat kan gaan over het verkopen van een bepaald gebouw of een verhuizing, de betrokkenheid bij een fusie of een overname, beëindiging van bepaalde werkzaamheden, instemming bij een formatieplaatsenplan, et cetera.
2. Werkwijze en bevoegdheden bij overleg over arbeidsvoorwaarden
  Als de ondernemingsraad zelf met de bestuurder overlegt over de arbeidsvoorwaarden dan zijn goede extra afspraken erg belangrijk. De WOR regelt hierover namelijk niets. Dit komt voor bij organisaties waar geen CAO van toepassing is of de CAO bewust niet wordt gevolgd. Of waar de vakbond buiten spel is gezet.
3. De faciliteiten van de OR
  Hoeveel uren mogen OR-leden bovenwettelijk aan de OR besteden? Wat is het jaarlijkse budget voor scholing en opleiding van de ondernemingsraad? Mag de ondernemingsraad gebruik maken van een ambtelijk secretaris en, zo ja, voor hoeveel uur? Wat spreken OR en bestuurder af over het inschakelen van deskundigen?
4. De samenwerking
  Hoeveel tijd krijgt de OR voor het beantwoorden van een advies- of instemmingsaanvraag? Wat is de rol van de OR bij pilots? Hoe voorziet de bestuurder de OR van informatie? Welke rol krijgt de OR bij een fusie? Hoe vaak gaan bestuurder en OR samen vergaderen? Wie zijn bij de OV-vergadering aanwezig (HR, commissarissen, et cetera.)?
5. Afspraken over wanneer de OR mag meepraten over investeringen
  In artikel 25 WOR staat het begrip ‘belangrijke investering’. Wat voor een kleinere organisatie een belangrijke investering is, is dat niet voor een multinational. Daarom kan het goed zijn om een concreet bedrag af te spreken waarboven de OR om advies wordt gevraagd. Soms wordt er gewerkt met een percentage van het geïnvesteerde vermogen van de onderneming. Verder kan ook worden afgesproken dat de OR adviesrecht krijgt over het vaststellen van de begroting.

Verwar de ondernemingsovereenkomst of het convenant niet met het OR-reglement. Het verschil is dat het convenant tussen bestuurder en OR wordt afgesloten en het OR-reglement door de OR onderling. Het reglement gaat over interne OR-zaken zoals de werkwijze, OR-verkiezingen, etc. De bestuurder is wel gebonden door het convenant maar niet direct door het OR-reglement.

Als personeelsvertegenwoordiging (PvT) kan je ook een ondernemingsovereenkomst of convenant overeenkomen. Hiermee kan desgewenst een deel van de verschillen in bevoegdheid tussen een PvT en een OR worden weggenomen. Soms wordt door een bestuurder de PvT dezelfde bevoegdheid gegeven als een OR.

Ga de ondernemingsovereenkomst of het OR-convenant aan voor een bepaalde tijd of voor onbepaalde tijd, met een wijzigings- of opzeggingsbeding. Het is in elk geval goed om de afspraken tijdig en regelmatig te evalueren. De tijden en organisaties veranderen immers soms snel.